Composteerbare (en vergistbare) kunststoffen

Composteerbare kunststoffen

Wat zijn composteerbare (en vergistbare) kunststoffen? Wat betekent biodegradeerbaarheid? Wat is composteerbaar en wat is vergistbaar en wat is het verschil tussen composteerbaar in een professionele installatie (gft-afval) en thuiscomposteerbaar? Want mogen composteerbare kunststoffen dan wel op de composthoop of in de compostbak of het -vat thuis? …. 

We krijgen er heel veel vragen over en dat is heel logisch. Kunststoffen in het algemeen en wegwerpproducten in het bijzonder staan erg onder druk. Er worden heel wat composteerbare alternatieven op de markt gebracht. Maar kunnen die composteerbare varianten zomaar worden verwerkt in onze composteerinstallaties? En is een niet-composteerbaar wegwerpproduct vervangen door een composteerbaar eigenlijk zoveel beter? Het is geen eenvoudige materie, maar we kunnen hier alvast twee belangrijke zaken stellen: 

1. Geen composteerbare kunststoffen bij het gft-afval 

Bij het gft-afval in Vlaanderen (let op: gft wordt niet in elke regio selectief ingezameld, informeer je hiervoor bij je afvalintercommunale) kunnen geen composteerbare kunststoffen worden toegelaten. Ook niet wanneer ze bewezen composteerbaar zijn of een bepaald label of logo dragen, dit omwille van de eenduidigheid. Een logo is geen sorteerboodschap. En daar zijn verschillende redenen voor: 

  • Het is niet omdat een product met composteerbaarheidslogo bij het gft-afval terechtkomt, dat het ook effectief gecomposteerd zal worden. Veel installaties doen namelijk een voorbehandeling om eventuele verontreinigingen te verwijderen (metalen, plastic e.d.). Ook de composteerbare kunststoffen gaan er op die manier vaak al uit, vooraleer de compostering start. > Ontdek hier meer over het professionele composteringsproces. 
  • Er moet ook rekening gehouden worden met de huidige en toekomstige verwerkingsinfrastructuur in Vlaanderen. De gft-compostering investeert in de bouw van voorvergistingsinstallaties (hetgeen ook groene energie oplevert, ontdek hier meer). Maar in een vergisting worden de composteerbare kunststoffen niet afgebroken. 
  • Er worden ook composteerbare kunststoffen op de markt gebracht die gebaseerd zijn op natuurlijke materialen, zoals bagasse of palmbladeren. Hiervan kennen we echter niet de totale samenstelling. Denk maar aan de theezakjes en koffiepads, zelfs de ogenschijnlijk papieren versies bevatten 20 tot 30 procent PP. Moesten ze toegelaten worden bij het gft-afval, zouden ze op deze manier het eindproduct, de compost, kunnen vervuilen.
  • De sorteerboodschap moet eenvoudig en duidelijk zijn. In de winkelrekken zijn naast eventuele composteerbare materialen ook kunststofvarianten beschikbaar. We willen van de burgers niet vragen dat zij dat onderscheid moeten maken. Ook daarom worden composteerbare kunststoffen niet bij het gft toegelaten.
  • De algemene regel is dat de composteerbare kunststoffen niet zijn toegelaten bij het gft-afval. De enige uitzondering zijn de gft-zakjes die in sommige regio’s kunnen gebruikt worden voor de selectieve inzameling van het keukenafval. De gemeente of intercommunale stelt deze zakjes in overleg met de gft-verwerker ter beschikking. In sommige gft-installaties hinderen de zakjes het verwerkingsproces. Het is vanzelfsprekend dat de zakjes dan niet kunnen worden gebruikt. 
     

2. Wat is het verschil tussen composteerbaarheid in een professionele situatie en composteerbaar in een thuiscomposteersysteem? 

Er is een verschil tussen composteerbaarheid in een professionele installatie en composteerbaarheid in een thuiscomposteersysteem

Labels voor composteerbare materialen
Labels voor composteerbare materialen
  • Voor het thuiscomposteren wordt gesteld dat na 12 maanden bij omgevingstemperatuur ten minste 90 % van het thuiscomposteerbare materiaal door een zeef van 2 mm moet gaan. Composteerbare kunststoffen mogen thuisgecomposteerd worden als ze het ‘ok compost home’-label hebben, zie het label hierover. Let op: 12 maanden is een lange periode. Er wordt van uitgegaan dat mensen goed nadenken en controleren wat ze op hun eigen composthoop, ‐bak of ‐vat gooien. De producten zijn getest in een labo volgens de beschreven thuiscomposteercondities. Het is dan ook belangrijk dat het thuiscomposteersysteem goed beheerd wordt. 100% garantie geven kan in dat geval nooit. Lees meer.
  • Om de composteerbaarheid in een professionele installatie (gft-afval) aan te tonen, bestaat er een Europese norm EN 13432. Voor de professionele compostering is de termijn hiervoor vastgelegd op 12 weken. Dat betekent dat de composteerbare kunststof op 12 weken tijd moet composteren. In de praktijk blijft het materiaal geen 12 weken gewoon liggen. Het wordt voorbehandeld, gezeefd, gekeerd, enz. Bij die tussenstappen worden er verontreinigingen uitgehaald, waaronder dus ook de kunststoffen die nog niet voldoende zijn afgebroken. Vandaar dat een label geen sorteerboodschap is en het niet is omdat een bepaald product een label draagt, dat zegt dat het meegeven mag worden met het gft-afval, dat dat ook daadwerkelijk zo is in Vlaanderen. (NB: uiteraard levert dit niet alleen in Vlaamse context problemen op. Ook in andere landen leveren composteerbare kunststoffen problemen op bij de professionele verwerking). 

 

FAQ over composteerbare kunststoffen

Wat zijn composteerbare kunststoffen? 

Eén term dekt zeker niet de volledige lading, integendeel. Als je spreekt over composteerbare kunststoffen, dan heb je het ook over composteerbaarheid, vergistbaarheid en biodegradeerbaarheid. Maar wat betekenen deze termen precies?

FAQ compost kunststoffen

>> We bundelden volgende definities en veel voorkomende vragen van burgers over composteerbare kunststoffen in de FAQ-link.  

 

> Lees ook de betreffende pagina op de OVAM-website

> Terug naar de hoofdpagina over gft-afval

 

 

Links